La unua esperanta turneo – diversaj nacioj kaj kulturoj, sed nur unu komuna lingvo — esperanto
(Pierwsze esperanckie tournée: różne narody i kultury, ale tylko jeden wspólny język — esperanto)
Pasintjare, septembre, dum komuna veturado al Złotoryja por prezenti en mezlernejo Esperanton, ekestis nia ideo rekomendi Esperanton en diversaj landoj pere de programo, kiu estos prezentata fare de eksterlandanoj nur Esperante kun traduko en la lokan lingvon. Ni deziris montri, ke por viziti diversajn landojn kaj ekkoni iliajn kulturon, historion kaj homojn sufiĉas koni nur Esperanton.
Post kelkmonataj preparoj, venkinte multajn malfacilaĵojn, ni komencis realigi nian programon ĉi-jare. Ĝi komenciĝis en Pollando la 4an de junio kaj finiĝis la 12an de junio. La unua etapo estis Herzberg am Harz, la Esperanto-Urbo, en Germanio, kaj la dua etapo estis Fleury-les-Aubrais en Francio. Ni preparis abundan programon kun muziko, dancoj kaj prelego pri Malsupra Silezio — sudokcidenta regiono de Pollando — kaj ĉefe pri ĝia ĉefurbo, Vroclavo, kaj ankaŭ polan manĝaĵon. Pro tio la partoprenontoj, kiuj ankoraŭ ne konis Esperanton, intense lernis ĝin kaj penis konstrui konvenan scenan programon.
La ideo de nia turneo estis ne nur venigi la lokajn esperantistojn, ĉar ne temis pri klasika E-aranĝo, sed ĉefe pri diskonigo de Esperanto al larĝa publiko per praktika ekzerco: vidigi kaj aŭdigi Esperanton, kaj do pruvi al neesperantistoj, ke nia internacia lingvo vere funkcias. Konante ĝin, ni facile interkompreniĝas kun homoj el diversaj landoj sen koni ilian lingvon.
La vojaĝgrupo estis diversaĝa (gejunuloj, plenkreskuloj kaj pliaĝuloj) kaj konsistis el personoj loĝantaj en Lubin, Vroclavo kaj Góra (malsuprasileziaj urboj, en kiuj aktivas esperantistoj). La organizanto, la Eŭropa Centro de Interkultura Edukado, sukcesis ricevi monsubtenon de (pollingve): Departament Prezydenta Wrocławia — Biuro Współpracy z Zagranicą, Zarząd Fundacji KGHM Polska Miedź, kaj de francaj esperantistoj.
Ni elektis Herzberg kiel la unuan etapon, ĉar ni ne sukcesis prepari nian restadon kaj prezenti nian programon en alia germana urbo. Tamen la elekto montriĝis perfekta, kvankam la distanco inter Herzberg kaj Fleury-les-Aubrais estis tre granda. Nian programon ni prezentis en granda salono de la bela hotelo Zum Pass en Herzberg-Sieber, kie ni ankaŭ loĝis. Nia alveno al Herzberg estis preskaŭ lasmomente interkonsentita kun lokaj esperantistoj kaj do ne estis multe da tempo por prepari grandan reklamon en la regiono, sed malgraŭ tio la hotelsalono estis plenplena. Plenigis ĝin ĉefe la geamikoj de Małgosia Komarnicka, kiu pasigis en Herzberg 10 monatojn kadre de Grundtvig-Asistanteco antaŭ 10 jaroj. La geamikoj invitis siajn familianojn, konatojn kaj najbarojn por partopreni la polan programon pere de Esperanto kun traduko en la germanan. La reprezentantoj de lokaj esperantistoj, Peter Zilvar kaj Zsófia Kóródy, invitis la urbestron de Herzberg, s-ron Lutz Peters, kiu amuziĝis ĝis la fino de la programo. La publiko admiris la dancojn de la pliaĝaj kuraĝigistinoj el la dancgrupo Gracje, la majstran gitarludon kaj pol- kaj esperantlingvan kantadon de la blindulo Wojtek Ławnikowicz kaj la gejunulojn el Góra, kiuj dum nur unu monato kreis la muzikgrupon Na-Raz kaj ellernis multajn E-kantojn. Dank’ al la prelego de Małgosia Komarnicka multaj personoj decidis viziti Malsupran Silezion kaj ĝian ĉefurbon Vroclavon. La publiko havis ankaŭ eblon admiri diversajn manlaboraĵojn (belajn kaj elegantajn galanteriojn, korbojn, juvelaĵojn k.a.), kiujn preparis Bożena Zajączkowska el eluzita papero, plastaj boteloj kaj plantoj. Je la fino de la programo la publiko estis regalita de tipa pola manĝaĵo, pri kiu zorgis Ryszard Komarnicki kaj Teresa Sybilak, kaj invitita al komuna dancado kaj kantado.
Nia turneo komenciĝis en amika Esperanta etoso kaj bona prezentado de pola regiono pere de Esperanto.
Al Francio ni alvenis vespere la 6-an de junio. Ni estis bele salutitaj de la urbo-estraro en la urbodomo, sed, bedaŭrinde, tuj estiĝis problemoj kaŭzitaj de neatendita manko de gastigantoj. Tial la dispartigo de la alvenintoj inter lastmomente trovitajn personojn emajn gastigi ilin estigis daŭrajn malfacilaĵojn — ili ekloĝis en lokoj tre foraj unu de alia kaj estis gastigataj de homoj tre favoraj al ni, sed ne konantaj Esperanton.
La sekvan tagon la lokaj esperantistaj organizantoj ne alvenis ĝustatempe al la urba biblioteko por helpi prepari la prezenton de nia programo. Malgraŭ tio ni sukcesis. Małgosia prezentis lumbildaron pri Vroclavo kaj Malsupra Silezio kun lerta traduko de Feliks Wandervogel. La loka publiko vere interesiĝis pri tiu prezentado de nia regiono. Sian arton montris ankaŭ la dancistinoj kaj la muzikgrupo, kaj Wojtek entuziasmigis la aŭskultantaron per sia profesia kantnivelo. Bożena ĉifoje prezentis bildojn el sekigitaj eroj de plantoj, nomatajn pollingve liściaki (foliaĵoj). La publiko, dank’ al Ryszard kaj Teresa, estis regalita per pola manĝaĵo. Je la fino la franca publiko kaj poloj kune dancis kaj amuziĝis.
Poste, bedaŭrinde, estiĝis alia problemo: la urbo-estraro iom “preteratentis” nian viziton. Dum la sabata muzikfesto en la urba parko, ni devis akre barakti ĝis la lasta minuto, por ke niaj muzikistoj kaj dancistoj povu aliri la scenejon kaj prezenti sian programon nur dum kelkaj minutoj. Tial la publiko ne povis aŭskulti la belegan voĉon de nia kantisto Wojtek, simple ĉar iu nedifinita organizanto ne konsentis enskribi lin en sian liston. Tiuj malfacilaĵoj ne devas tamen pensigi, ke nia programo fiaskis. Kontraŭe, la dancgrupo Gracje kaj la muzikgrupo Na-Raz eĉ dum siaj kelkaj minutoj mirigis la publikon. Tiuj altkvalitaj minutoj forte impresis la kolektiĝintajn en la parko homojn, kiuj komencis tiam ĝoje amuziĝi, dancante, kaj eĉ provante kanti la refrenon, kion ili ne faris dum la aliaj prezentadoj.
Kvankam ankaŭ la vetero ne favoris nin, dum la sabata festo en la parko Bożena trovis apud sia budo floremulojn kaj recikligemulojn — infanojn kaj iliajn gepatrojn. Krome ni ne forgesu pri la pola kuirarto, ĉar polaj dolĉajoj, kolbasoj kaj la pola supo żurek ĉie bongustegas al la publiko!
Pro la pluva vetero ne okazis dimanĉa muzikfesto en la parko. Tamen ni renkontiĝis en la urbodomo kun la urbestrino de Fleury-les-Aubrais. Ŝi dankis al ni pro nia alveno kaj belega programo, kaj reprezentanto de la Eŭropa Centro de Interkultura Edukado dankis ĉefe pro la eksterordinara gastamo de la francaj familioj, kiuj ne konante Esperanton klopodis krei vere amikan etoson. Wojtek zorgis pri muzika elemento de tiu renkontiĝo, kantante E-kantojn.
La plej belaj kaj neforgeseblaj momentoj okazis dum la vizito al bazlernejo, kie Bożena okupiĝis pri infanoj kaj montris al ili, kiel komponi artaĵojn el sekigitaj floroj. Wojtek gitarludis kaj Małgosia, Teresa, Ryszard, Jola kaj la interpretanto Feliks helpis al Bożena. Multe da partoprenantoj en tiu laborsesio vere ekinteresiĝis kaj certe plue trejniĝos. Ĉar ĉiuj infanoj ne povis samtempe partopreni en la laborsesio, alia grupo dancis kun niaj muzikgrupo Na-Raz kaj dancgrupo Gracje. Bela tago, bela etoso dank’ al la sincera partopreno de la gelernejestroj, instruistinoj kaj… kuiristinoj, kiuj preparis la tagmanĝon por ni.
Nian dankon meritas ankaŭ la poldevena grupo de Orléans, “Loire-Vistule”, kiu ĉiĉeronis nin tra la mezepoka kvartalo de sia urbo kaj havigis al ni interpretistinon, kiu dum nia vizito al la mirindaj kasteloj en Blois kaj en Chambord kompetente tradukis el la franca en la polan.
Dum la adiaŭa vespero en la kastelo „La Brossette” ĉe bongusta manĝaĵo kaj kantoj de la muzikgrupo Na-Raz kaj Wojtek, ni longe amuziĝis, rememorante nur pozitivajn momentojn de nia restado. Ni bele dankis al ĉiuj (11 personoj), kiuj okupiĝis pri la preparado de nia alveno kaj restado, per valoraj donacoj.
Ni revenis hejmen kun novaj spertoj kaj amikecoj kaj ankaŭ kun sento de memvaloro pri ni mem kiel organizantoj de niaj tre grandaj eventoj, ĉe kiuj laboras nur kelkaj personoj …
Małgosia Komarnicka
Feliks Wandervogel
Junio 2019
PIERWSZE ESPERANCKIE TOURNÉE:RÓŻNE NARODY I KULTURY, ALE TYLKO JEDEN WSPÓLNY JĘZYK —ESPERANTO
W zeszłym roku, we wrześniu podczas wspólnego wyjazdu do Złotoryi, aby zaprezentować w szkole średniej język esperanto powstał pomysł rekomendowania esperanta w różnych krajach poprzez program, który będzie prezentowany przez obcokrajowców tylko w języku esperanto z tłumaczeniem na lokalny język. Chcieliśmy pokazać, że zwiedzając różne kraje i poznając ich kulturę, historię i ludzi – wystarczy znać tylko esperanto.
Po kilkumiesięcznych przygotowaniach, przezwyciężeniu wielu trudności, w tym roku zaczęliśmy realizować nasz program. Rozpoczął się on w Polsce, 4 czerwca, a zakończył 12 czerwca. Pierwszym etapem był Herzberg am Harz la Esperanto-Urbo, (miasto języka esperanto) w Niemczech, a drugim etapem było miasto Fleury-les-Aubrais we Francji. Przygotowaliśmy bogaty program z muzyką, tańcami i prelekcją o Dolnym Śląsku — południowo-zachodnim regionie Polski — a zwłaszcza o jego stolicy, Wrocławiu, a także o polskich potrawach. Z tego powodu uczestnicy, którzy jeszcze nie znali języka esperanto, intensywnie uczyli się go i starali się przygotować odpowiedni program sceniczno-artystyczny.
Ideą naszego tournée było nie tylko ściągnięcie miejscowych esperantystów, ponieważ nie chodziło o typowe spotkanie z esperantystami, ale przede wszystkim o rozpowszechnienie informacji o esperancie wśród szerokiej publiczności poprzez praktyczne użycie: uwidocznić i usłyszeć esperanto, a więc udowodnić nieesparantystom, że nasz międzynarodowy język rzeczywiście funkcjonuje. Znając go, łatwo porozumiewamy się z ludźmi z różnych krajów, bez znajomości ich języka.
Podróżująca grupa była zróżnicowana wiekowo (młodzież, dorośli i seniorzy) i składała się z osób mieszkających w Lubinie, Wrocławiu i Górze (dolnośląskie miasta, w których aktywnie działają esperantyści). Organizatorowi, Europejskiemu Centrum Edukacji Międzykulturowej udało się uzyskać finansowe wsparcie od Departamentu Prezydenta Wrocławia – Biura Współpracy z Zagranicą, ZarząduFundacji KGHM Polska Miedź oraz francuskich esperantystów.
Jako pierwszy etap wybraliśmy Herzberg, ponieważ nie udało nam się przygotować naszego pobytu i przedstawić naszego programu w innym niemieckim mieście. Jednak ten wybór okazał się doskonały, chociaż odległość między Herzbergiem a Fleury-les-Aubrais była bardzo duża. Nasz program zaprezentowaliśmy w dużym salonie pięknego hotelu „Zum Pass” w Herzberg-Sieber, gdzie również mieszkaliśmy. Nasze przybycie do Herzberga było praktycznie uzgadniane w ostatniej chwili z lokalnymi esperantystami, a więc nie było wiele czasu na przygotowanie reklamy regionu, lecz mimo to sala była pełna. Zapełnili ją głównie przyjaciele Małgosi Komarnickiej, która spędziła w Herzbergu 10 miesięcy w ramach Asystentury Grundtviga 10 lat temu. Przyjaciele zaprosili swoje rodziny, znajomych i sąsiadów do obejrzenia polskiego programu w języku esperanto, z tłumaczeniem na język niemiecki. Przedstawiciele lokalnych esperantystów, Peter Zilvar i Zsófia Kóródy, zaprosili burmistrza Herzberga, pana Lutza Petersa, który bawił się do końca programu. Publiczność podziwiała tańce cheerleaderek-seniorek z grupy tanecznej „Gracje”, mistrzowską grę na gitarze i śpiew po polsku i w języku esperanto niewidomego Wojtka Ławnikowicza oraz młodzież z Góry, która zaledwie w ciągu miesiąca utworzyła grupę muzyczną „Na-Raz” i nauczyła się wielu piosenek w języku esperanto. Dzięki prelekcji Małgosi Komarnickiej, wiele osób zdecydowało się odwiedzić Dolny Śląsk i jego stolicę – Wrocław. Publiczność miała również okazję podziwiać różne rękodzieła(piękną i elegancką galanterię, koszyki, biżuterię i in.), które Bożena Zajączkowska wykonała ze zużytego papieru, plastikowych butelek i roślin. Pod koniec programu publiczność była częstowana typowo polskimi potrawami, których przygotowaniem zajęli się Ryszard Komarnicki i Teresa Sybilak,i zaproszona do wspólnego tańca i śpiewu.
Nasze tournée rozpoczęło się w przyjaznej esperanckiej atmosferze i dobrej prezentacji polskiego regionu poprzez esperanto.Do Francji przybyliśmy wieczorem 6. czerwca. Zostaliśmy pięknie powitani przez przedstawicieli władz miejskich w ratuszu, ale niestety zaraz pojawiły się problemy związane z brakiem osób u których mieliśmy nocować. Rozlokowanie nas u osób znalezionych w ostatniej chwili ,ale chętnych nas gościć spowodowało dalsze trudności bo mieszkaliśmy w miejscach bardzo odległych jeden od drugiego a nasi gospodarze nie znali języka esperanto. Następnego dnia lokalni esperantyści nie przybyli na czas do miejskiej biblioteki, aby pomóc nam w przygotowaniu prezentacji naszego programu. Mimo to odnieśliśmy sukces. Małgosia przedstawiła slajdy o Wrocławiu i Dolnym Śląsku z biegłym tłumaczeniem Feliksa Wandervogla. Lokalna społeczność była naprawdę zainteresowana prezentacją naszego regionu. Swój artyzm zaprezentowały również tancerki i grupa muzyczna a Wojtek zachwycił słuchaczy swoim profesjonalnym wykonaniem piosenek. Bożena tym razem zaprezentowała obrazy z zasuszonych fragmentów roślin, zwanych po polsku „liściakami”. Publiczność dzięki Ryszardowi i Teresie była częstowana polskim jedzeniem. Na końcu francuska publiczność i Polacy wspólnie tańczyli i bawili się.
Później, niestety, pojawił się inny problem: zarząd miasta trochę „przeoczył” naszą wizytę.Podczas sobotniego festynu w miejskim parku, musieliśmy ostro walczyć do ostatniej chwili, aby nasi muzycy i tancerki mogli zaprezentować swój program „tylko przez kilka minut”. Dlatego publiczność nie mogła posłuchać pięknego głosu naszego Wojtka, bo po prostu jakiś nieokreślony organizator nie zgodził się wpisać go na swoją listę. Te trudności nie muszą jednak powodować myślenia, że nasz program poniósł fiasko. Wręcz przeciwnie, zespół taneczny „Gracje” i grupa muzyczna „Na-Raz”, nawet podczas swoich kilku minut, zadziwiła publiczność. Te minuty były tak ważne, bo miały ogromny wpływ na wrażenia przebywającej w parku publiczności, która zaczęła wesoło się bawić ,tańczyć, a nawet próbować śpiewać refren, czego nie robiła podczas innych występów. Chociaż również pogoda nie sprzyjała nam podczas sobotniego święta w parku, Bożena znalazła przy swoim stoisku zwolenników roślin i recyklingu — dzieci i ich rodziców. Oprócz tego nie zapomnieliśmy o polskiej kuchni, ponieważ polskie słodycze, kiełbaski i polska zupa – żurek wszędzie smakowała publiczności!
Ze względu na deszczową pogodę, w niedzielę w parku nie odbył się muzyczny festyn. Jednak my spotkaliśmy się w ratuszu z panią burmistrz miasta Fleury-les-Aubrais. Pani burmistrz podziękowała nam za przybycie i piękny program a przedstawiciel Europejskiego Centrum EdukacjiMiędzykulturowej podziękował za niezwykłą gościnność francuskich rodzin, które nie znając języka esperanto starały się stworzyć naprawdę przyjazną atmosferę. Wojtek zadbał o muzyczną oprawę tego spotkania śpiewając esperanckie piosenki.Najpiękniejsze i niezapomniane chwile miały miejsce podczas wizyty w szkole podstawowej, w której Bożena zajmowała się dziećmi i pokazywała im jak tworzyć dzieła sztuki z zasuszonych roślin. Wojtek grał na gitarze a Małgosia, Teresa, Ryszard, Jola i tłumacz Feliks pomagali Bożenie.Wielu uczestników tych warsztatów naprawdę zainteresowało się tą sztuką i na pewno będą ją kontynuować. Ponieważ wszystkie dzieci nie mogły jednocześnie uczestniczyć w warsztatach, inna grupa tańczyła z naszym zespołem „Na-Raz” i grupą taneczną „Gracje”. Piękny dzień, piękna atmosfera dzięki serdecznemu udziałowi dyrekcji szkoły, nauczycielek i … kucharek, które przygotowały dla nas obiad.
Na nasze podziękowanie zasługuje również grupa polskiego pochodzenia z Orleanu „LoireVistule”, która oprowadzała nas po średniowiecznej dzielnicy swojego miasta i zapewniła nam tłumaczkę, która podczas zwiedzania wspaniałych zamków w Blois i w Chambord kompetentnie tłumaczyła z języka francuskiego na język polski.Podczas pożegnalnego wieczoru w zamku „La Brossette”, przy pysznym jedzeniu i śpiewach grupy muzycznej „Na-Raz” i Wojtka, długo bawiliśmy się, wspominając tylko pozytywne momenty naszego pobytu. Pięknie podziękowaliśmy wszystkim (11. osobom), którzy byli zaangażowani w przygotowanie naszego przyjazdu i pobytu, wręczając cenne upominki.Wróciliśmy do domu z nowymi doświadczeniami i przyjaźniami, a także z poczuciem własnej wartości jako organizatorzy naszych dużych przedsięwzięć, przy których pracuje tylko kilka osób…
Małgosia Komarnicka, Feliks Wandervogel
Czerwiec 2019
www.ecem.com.pl